Spływ kajakowy po Czarnej Hańczy

Miał być Szlak Jagodowych Babć, a tymczasem okazało się, że pływamy po w pełni wyposażonej rzece, na której nie brakuje ani gorzkiego ale prosto z lodówki, ani placków ziemniaczanych, ani boisk do siatkówki. Nie było tylko pierogów z jagodami.

Czarna Hańcza moi Państwo, mimo że z nazwy czarna, to jednak oko cieszy przede wszystkim krystalicznie czystą wodą, przez którą przebija się zieleń różnorodnego świata podwodnego. Za czerń odpowiadają natomiast otaczające rzekę drzewa, które czasem przejmują pełną kontrolę nad światłem na szlaku. Nadrzeczne bary dostają od nas wszystkie gwiazdki Michelin’a. Wrócimy po więcej.

Mosty w Stańczykach

Tak wiemy, technicznie nie jest to już Suwalszczyzna, tylko Mazury. Ale ponieważ mosty w Stańczykach znajdują się 90 km od Giżycka i zaledwie 37 km od Suwałk, to prawdopodobnie prędzej traficie tutaj w czasie wizyty u Jaćwingów niż przy okazji żagli na Mazurach.

W Stańczykach możecie jedne z najwyższych w Polsce mostów kolejowych (niestety już nieczynnych, na trasie Gołdap – Żytkiejmy od 1945 roku). 200 m długości i 36 metrów wysokości żelbetowej przyjemności.

Jezioro Wigry i Wigierski Park Narodowy

Jezioro Wigry to absolutny sztos. Możecie podziwiać je z przeróżnych perspektyw: pływać po nim kajakiem albo wpław (przechodzi przez nie szlak Czarnej Hańczy), z punktów widokowych (w Starym Folwarku i Bryzglu). My najbardziej polecamy połączenie prawie wszystkich tych metod i doświadczenie jeziora Wigry z perspektywy siodełka rowerowego.

Ta trasa rowerowa to prawdziwy sztos

Szlak Wokół Wigier

Zielony szlak rowerowy prowadzący wokół jeziora pozwoli wam na dotarcie do fajnych kąpielisk i urokliwych zatoczek. Klasztor w Wigrach obejrzycie z każdej możliwej strony. A soczyste jak dżungla lasy Wigierskiego Parku Narodowego nie będą miały przed wami już żadnych tajemnic. Szlak jest średnio wymagający, nie brakuje na nim podjazdów, a nawierzchnia to przede wszystkim szutry i leśne dukty. Ma długość ok 45 km. Czy warto? Najbardziej na świecie!

Turtul i Bachanowo

W Turtulu znajduje się siedziba Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Na odludziu, ale trudno wyobrazić sobie przyjemniejsze miejsce niż rozlewiska Czarnej Hańczy. W okolicy znajdziecie jakiś milion ścieżek edukacyjnych.

Natomiast w pobliskim Bachanowie nacieszycie oczy porozrzucanymi po całej okolicy głazami narzutowymi, znakiem firmowym pojezierza. Przy okazji będzie mogli spędzić trochę czasu nad jeziorem Hańcza. Ma ono ponad 100 metrów głębokości, jest cholernie zimne i bajecznie przejrzyste. Wokół brzegów znajdziecie jeszcze więcej ogromnych głazów.

Klasztor w Wigrach

Jednym z najbardziej zatłoczonych miejsc na Suwalszczyźnie jest klasztor pokamedulski w Wigrach. To potężna warownia, otoczona przez parkingi i małe knajpki serwujące pierogi i suwalskie przysmaki. Na klasztor warto patrzeć nie tylko spod jego murów, ale przede wszystkim z punktów widokowych np. w Starym Folwarku.

Miejsce jest tak ustronne, że nie trafił tam nawet Google Street View. Siedemnastowieczny dwór położony jest w bardzo starym parku nad jeziorem Hołny, tuż tuż przy granicy z Litwą. Kto nie wie, ten tam nie trafi. Zwą go dworem Miłosza, bo należał do członków rodziny Noblisty od strony matki. Jego ciotka prowadziła w nim pensjonat. On sam spędzał tu każde wakacje w czasach szkolnych i uniwersyteckich. Potem, czyli po wojnie, dworek przeszedł na własność Lasów Państwowych i jak to zwykle w takich przypadkach bywa, popadł w ruinę. Kwaterowano w nim robotników i rodziny pracowników nadleśnictwa.

Dworem Czesława Miłosza zarządza Fundacja Pogranicze, które od lat zajmuje się trudnym tematem sąsiedztwa kultur i narodów w północno-wschodniej Polsce (więcej o tym przeczytacie chociażby w książce „Białystok” Michała Kąckiego). To oni zajęli się remontem dworu, który jeszcze 20 lat temu był w opłakanym stanie. Dobudowano też okazałą oficynę  oraz przywrócono blask parkowi, w którym przy odrobinie szczęścia można spotkać sarny i list.

Spróbuj sękacza!

Rabin Löw być może stworzył swojego golema z błota Wełtawy. Ale gdybym to była ja, to mój strażnik na pewno zostałby ulepiony z jaj, mąki, cukru i śmietanki… Sękacze to ciasta tradycyjnie wypiekane w północno-wschodniej Polsce i na Litwie. Choć źródła podają, że tak naprawdę swoje korzenie ma w kuchni niemieckiej. Dziś chyba został tam wyparty przez

Złota Proporcja pisze na swoim blogu, że pierwsze sękacze mogły zostać po raz pierwszy przygotowane z okazji przybycia królowej Bony do Berżnik. „My nasze” sękacze bierzemy właśnie z tamtych okolic. Pani sołtysowa z Markiszek przyrządza takie złociutkie bestie i z tego co wiemy zużywa na przygotowanie około 40 jaj. Żałujemy że mamy stan epidemii bo z chęcią dowiedzielibyśmy się u źródła czegoś więcej o wyrobie tego przepysznego ciasta.

100 gram sękacza to ponad 400 kalorii, a naprawdę nie jest trudno w jeden dzień opędzlować tak z 200-300 g. Ten z Markiszek jest cudownie miękki, mięsisty i i zachowuje pełną świeżość nawet tydzień po wypieczeniu. Nie wiemy co dzieje się po tygodniu, bo jeszcze nigdy nie udało nam się tyle wytrzymać bez zjedzenia całego, względnie podzielenia się nim z rodziną i znajomymi. Ostatnio zakupiliśmy jednak okaz 4 kilogramowy i mamy jeszcze połowę, będziemy więc kontynuować badania nad relacją pomiędzy upływem czasu a nadawaniem się do spożycia. Z doświadczenia wiem, że sękacz może spokojnie wytrzymać w naszych kuchniach nawet kilka tygodni i miesięcy. Przez kilka lat mój tata regularnie przynosił do domu ogromne sękacze z okazji świąt Bożego Narodzenia, który smakował dobrze nawet gdy był już lekko wysuszony

Wizyta w suwalskiej bani

Z suwalskiej sauny mieliśmy okazje skorzystać w listopadzie. Sobota rano, obdzwaniamy po kolei wszystkie miejscówki. I każda jest zajęta.

– Właśnie zaczyna się sezon – tłumaczy kolejny już szczęśliwy właściciel sauny.

Kiedy dni stają się coraz krótsze a noce beznadziejnie zimne i długie, Suwalszczyzna pożytkuje te wydłużone wieczory na wizyty w saunie. I choć fanką upałów i potu  nie jestem, to tradycję tą uważam za wyjątkowo godną pochwały. Szczególnie kiedy sauna stoi na brzegu jeziora, w którym można się schłodzić. Albo przynajmniej werandę z widokiem na jezioro i świadomością, że jeśli tylko znalazłabym w sobie dość odwagi, mogłabym się schłodzić jeszcze szybciej.

Sauna nad jeziorem w okolicach Suwałk

Polecamy saunę w miejscowości Bakałarzewo w Uroczysku Sumowo. Jej weranda wychodzi wprost na jezioro Sumowo, znajdujące się zresztą na szlaku Rospudy.

Sauna nad jeziorem w okolicach Gib

Saunę nad jeziorem znajdziecie nad jeziorem Gaładuś

Czarna bania w Wodziłkach

Sauna, sauną, ale nie ma się przecież co podniecać, bo saunę znajdziemy w pierwszej lepszej siłowni. Większą atrakcją będzie na pewno wizyta w tradycyjnej sadzowej bani w Wodziłkach.

Wodziłki to bardzo stara miejscowość zamieszkała przez starowierców. Po tym jak część wyznawców prawosławia nie uznała reformy liturgii w XVII wiecznej Rosji, byli zmuszeni uciec za granicę. Część z nich osiedliła się właśnie na Suwalszczyźnie. Przywieźli też ze własne obrzędy saunowe.

Temperatury grzania w czarnej bani jest niższa niż w klasycznej bani. Najpierw rozpala się piec, a w bani robi się ciemno od samego dymu. Kiedy jest już na tyle gorąco, że można rozpocząć rytuały, pomieszczenie się wietrzy.

Więcej o bani przeczytacie w Złotej Proporcji

Zobacz suwalskie suchary

Suchary nie są do jedzenia. Są to jeziora polodowcowe, które są bezodpływowe. Nie znajdziecie w nich też żadnych ryb. W Wigierskim Parku Narodowym znajdziecie ich aż 17, a wśród nich na przykład przesłodko nazwany Duży Sucharek.

Poza tym w okolicy znajdziecie wiele pięknych jezior. Zwłaszcza takich, które warto obejrzeć z lotu ptaka. Na przykład jezioro Płaskie, które w erze fotografii dronowej robi furorę na blogach podróżniczych.

Suchary znajdziecie w wielu miejscach. Ich okolice często otaczane są ochroną rezerwatu. Z własnego doświadczenia możemy polecić wizytę chociażby w Rezerwacie Łempis i Tobolinka. Oba znajdują się w okolicach Gib, jednej z najpopularniejszych wśród turystów miejscowości na Sejneńszczyźnie. Ale nie martwcie się, tego typu popularność w tych okolicach nie łączy się z wielkimi tłumami.

Przejedź rowerem szlak Green Velo

Fakt, tamtejsze pagórki mogą zmęczyć nawet bardzo zaprawionych rowerzystów. Suwalszczyzna to niekończące się podjazdy i zjazdy. Ale są też łatwiejsze opcje. Ścieżki rowerowe wokół jezior Wigierskiego Parku Narodowego są dużo bardziej przystępne.

Przykładowo szlak Green Velo łączy takie miejsca jak:

• Stańczyki
• Bachanowo
• Turtul
• Augustów
• Wigry i Czerwony Folwark

i możecie nim również objechać wokół Wigierskiego Parku Narodowego i Kanału Augustowskiego.