Kobieta w Iranie

W co się ubierać w Iranie? Jednym z największych problemów związanych z planowaniem wyjazdu do dawnej Persji jest kompletowanie damskiej garderoby. Problem tym większy, że związany z moralnością, religią i nakazami rządowymi. Ogólnie wiemy, że strój ma być przyzwoity, a włosy zasłonięte, ale co to oznacza w praktyce? Czy noszenie długich, sięgających ziemi sukni nie wystarczy?

Reakcje Irańczyków na turystki

Zarówno Irańczycy jak i Iranki będą na was zwracać uwagę. W przeważająco czarnym krajobrazie irańskich ulic nie jest możliwe pomylenie cudzoziemca z Irańczykiem, a tym bardziej Iranką. Nosimy dużo bardziej kolorowe stroje i chusty, na co dzień się nie nosimy mocnego makijażu. W zależności od tego w co się ubierzecie będziecie przyciągać na siebie mniej lub więcej spojrzeń.

Wbrew temu co można zobaczyć na kolorowych zdjęciach w google po wpisaniu hasła „Teheran fashion”, Iranki niezbyt chętnie rezygnują z czarnych barw. Najbardziej nowoczesne i kolorowo ubrane kobiety możecie spotkać w północnym Teheranie (bogatsza część miasta) i niektórych częściach (zwykle tych nieturystycznych) większych miast. Jeśli wybieracie się w okolice bazaru macie dużo większe szanse na napotkanie dość konserwatywnych, przyodzianych w czerń mieszkanek Iranu, które nieźle reprezentują przeciętny wygląd Iranek. Czador również nie jest żadną rzadkością.

Bazar jest miejscem gdzie spotykają się biedniejsi mieszkańcy. Mieszkanki północnego Teheranu tam nie chadzają, możecie je za to zobaczyć w centrach handlowych, które są tu odpowiednikami klubów i barów. Są czynne prawie do północy i stanowią podstawowy hub towarzyski młodych ludzi.

Jeśli więc jesteście zwykłymi turystami, to chcąc nie chcąc będziecie odwiedzać przede wszystkim turystyczne miejsca – meczety, bazary, na których spotkacie raczej konserwatywną część kraju. Nie ma się co dziwić, to trochę tak jakbyśmy chcieli spotkać samych hipsterów na Zamku Wawelskim albo w Biskupinie.

Ciekawostką turystyczną jest pustynna miejscowość Varzaneh, w której kobiety tradycyjnie ubierały się w białe, a nie jak reszta kraju czarne, czadory. Ale nowe pokolenie jest już inne i po przyjeździe do Varzaneh widać na horyzoncie zarówno białe jak i czarne. Młode dziewczyny nie chcą ubierać się jak i matki i decyduje się jednak na ciemny odcień.

 

Wzorowy strój w Iranie

Podstawowymi zasadami damskiego ubioru jest:

1. zasłanianie włosów
2. zasłanianie ciała – poza twarzą, dłońmi i stopami
3. zasłanianie linii pośladków

Aby za bardzo nie wyróżniać się w tłumie należałoby nosić ciemnego koloru spodnie oraz ciemne manteu (czyt. manto). Manteu to wszelkiego rodzaju wierzchnie nakrycia górnej części ciała – płaszcze, długie rozpinane swetry oraz charakterystyczne uniformy, które sięgają daleko poza linię waszych pośladków.

Jeśli jedziecie do Iranu latem lub wiosną, na pewno nie będziecie w ciągu dnia zakładać na siebie dwóch warstw ubrań (np. koszuli i manteu). Nie chcecie się ugotować. Idealnym letnim substytutem manteu jest długa koszula lub bluzka – sięgająca prawie kolan. Nie musi być przesadnie luźna, nie musicie wyglądać jak ubrane w worek, nie ma też problemu z tym by wyraźnie widoczny był obrys piersi. Odradzam jednak ich specjalne podkreślanie.

Tyle jeśli chodzi o wzorzec. Jest on trudny do zachowania, szczególnie jeśli chodzi o długość koszuli, stąd też musimy liczyć się z tym, że będziemy zwracać na siebie uwagę. Pamiętajmy, że turystki mają szersze marginesy dozwolonych zachowań. Nie warto jednak przeginać, bo społeczny ostracyzm, okazany chociażby tylko spojrzeniami, skutecznie może zepsuć samopoczucie.

Pamiętajcie, że już przy wychodzeniu z samolotu, który wylądował na lotnisku w Teheranie, należy przyodziać hijab oraz „przyzwoity” strój. Nie próbujcie przejść przez kontrolę paszportową bez hijabu. Weźcie chustę oraz resztę ubrań ze sobą do samolotu.

Hijab

Hijab to kobiece nakrycie głowy. W przeciwieństwie do czadoru (czyli namiotu) nie sięga do ziemi. Przeciętna Iranka nosi hijab w ciemnym kolorze, który dokładnie zakrywa tylne włosy, odkrywa jednak czoło i grzywkę. Te najbardziej nowoczesne zsuwają hijab daleko na tył głowy, gdzie trzyma się jedynie na koku.

Przy wyborze hijabu weźcie pod uwagę:

1. długość
2. skład
3. kolor materiału

Powinien być wykonany z naturalnego tworzywa (bawełna, len), aby nie zsuwał wam się z włosów. Powinien być też dostatecznie długi. Iranki noszą bardzo długie chusty, jednak uważam, że dla Europejek, nie przyzwyczajonych do noszenia dużej ilości materiału w okolicach głowy w temperaturach +30 stopni, dużo lepiej jest postawić na krótsze materiały. Będzie wam chłodniej, a poprawienie hijabu będzie łatwiejsze.

Zanim założycie hijab warto przemyśleć związanie włosów w kok. Hijab lepiej trzyma się na związanych włosach, jest też zwyczajnie chłodniej. Będziecie mieć też mniej problemu z poprawianiem włosów.

Największe praktyczne wady noszenia hijabu to: szybsze przetłuszczanie się włosów, ich ciągłe potarganie oraz problemy z poprawianiem fryzury – hijab możecie zdjąć tylko z dala od męskiego wzroku. Dlatego zwykle kobiece toalety mają zasłonięte kotarą wejścia, podobnie wszelkiego rodzaju przydrożne gabinety fryzjerskie i kosmetyczne, sklepy z bielizną.

Warto zabrać ze sobą (na 14 dniowy wyjazd) 3-4 chusty. Szybko się brudzą a nie ma nic bardziej nieprzyjemnego niż brudna chusta przy twarzy. Ceny chust na miejscu zaczynają się mniej więcej od 10 zł (ale takich najtańszych zwykle Iranki nie kupują bo uważają je za słabej jakości – szybko się prują).

Legginsy i jeansy

Legginsy i jeansy są w pełni akceptowane. Ale! Pamiętajcie, że legginsy noszone są tutaj przez dziewczyny, które narzucają na górę manteu. A zatem są one akceptowalne raczej w sytuacji, w których górna część ciała, w tym okolica bioder, jest szczelnie zakryta i niewyeksponowana.

Po przyjeździe do Teheranu, moi Irańscy koledzy z północy wyśmiali mój strój. Byłam ubrana w luźne spodnie i luźną różową koszulę zakrywającą pośladki, trochę krótszą z przodu niż z tyłu. Następnego dnia, myśląc, że może Teheran jest bardzo progresywny, wybrałam się metrem na bazar w legginsach i tej samej koszuli oraz sandałach. Ludzie nie mogli oderwać ode mnie wytrzeszczonych oczu. Stąd z całego serca odradzam taką kombinację. Jeśli legginsy, to raczej w komplecie z dłuższym płaszczem albo manteu (albo bardzo długa koszulą sięgającą w okolice kolan).

Spódnice i obcasy

Podczas pobytu w Iranie widziałam tylko jedną kobietę, na północy Iranu, która założyła na siebie sukienkę. Jest to widok niespotykany na ulicach. Noszenie spódnic i sukienek jest też w niektórych miejscach zabronione – np. nie mogą ich nosić pracownice urzędów państwowych, uniwersytetów itp.

Z tego powodu noszenie sukienek i spódnic odradzam. Jest to jedno z tych zachowań, które z pewnością skupi na sobie wiele spojrzeń. Co więcej, nawet jeśli założycie spódnicę, to i tak musicie na to nałożyć kolejną warstwę zasłaniającą pośladki od góry.

Wyjeżdżając do Iranu zastanawiałam się nad zabraniem ze sobą butów na koturnach. Niekiedy widuje się młode Iranki noszące buty na obcasie. Są to zwykle modele butów, które w Europie uznane by były za bardzo zachowawcze – czarne, z bardzo krótkim, klockowatym obcasem. Iran nie jest miejscem do podkreślania swoich nóg i pośladków. Odradzałabym więc jakiekolwiek podwyższone buty.

Koszula

W Iranie nie obnaża się dekoltu, stąd koszula lub koszulopodobna bluzka jest najlepszym rozwiązaniem na gorące irańskie dni. Warto zwrócić uwagę na rozcięcia po bokach koszuli. Jeśli chcecie nosić je razem z legginsami to lepiej zainwestować w dużo dłuższą i najlepiej bez głębokich rozcięć po bokach. Przy noszeniu z jeansami jest to już mniejszy problem.

Generalnie wyjeżdżając z Polski byłam przekonana, że pakuję do plecaka najbardziej bezpłciowe koszule na świecie, w których wyglądam jak mały chłopiec. Po kilku dniach w Iranie zmieniłam zdanie. Zaczęłam też zwracać uwagę na detale, na które na co dzień w Europie zupełnie nie zwracam uwagi. Na przykład wspomniane wyżej rozcięcia koszul.

Sandały, podwijanie rękawów

Niewiele kobiet w irańskich miastach decyduje się na założenie sandałów. Nie ma jednak problemu abyście wy je nosiły. Nosiłam sandały przez cały wyjazd i nie budziło to większych kontrowersji.

Jeśli jest wam gorąco można również odrobinę naginać zasady przewidujące zasłanianie wszystkiego od kostek w górę aż po nadgarstki. Podwijanie rękawów koszul i bluz jest tutaj akceptowane.

Makijaż

Jeśli chcecie wmieszać się w tłum, makijaż jest niezbędny. Iranki na co dzień noszą mocny makijaż, przy którym Polce mogłaby zadrżeć ręka nawet w piątkowy wieczór. Prawdopodobnie jest on również uznawany za nie do końca przyzwoity, nie mniej jednak jest codziennością irańskich miast. A zatem wasz (zakładam) lekki, letni makijaż na pewno nie zwróci niczyjej uwagi.

Co robić kiedy mam wątpliwości?

Żelazną zasadą jest naśladowanie pozostałych kobiet. Jeśli ktoś mówi wam, że możecie zdjąć hijab lepiej dobrze się zastanówcie. Jeśli jesteście akurat na rodzinnym obiedzie i pozostałe kobiety mimo tych zachęt nie zdjęły chusty, bezpieczniej będzie pozostać w nakryciu głowy, po prostu żeby nikogo nie urazić, np. starszych osób obecnych na obiedzie.

Czy trzeba czasem nosić czador?

Czador trzeba zakładać przy wejściu do niektórych z meczetów. Możecie je wypożyczyć na wejściu. Jest to ubiór o najprostszym na świecie kroju – prześcieradła, mimo to za każdym razem udawało mi się go założyć w sposób nieprawidłowy. Na szczęście niemal zawsze czuwające wokół mnie Iranki poprawiały moje niedociągnięcia.

***

Iran jest dynamicznie rozwijającym się krajem, a jego mieszkańcy wbrew nałożonym przez rząd restrykcjom posiadają stały kontakt z zachodnią kulturą. Coraz więcej Irańczyków marzy o liberalizacji i możliwości swobodnego poruszania się po świecie. W tym miesiącu w Iranie odbyły się wybory. Na kolejną kadencję został wybrany liberalny Rouhani, pod którego poprzednimi rządami podjęto próby normalizacji stosunków z USA i Europą. Kto wie, być może w przeciągu kolejnych dziesięciu lat zasady ubioru zostaną bardziej „poluzowane”. Ponoć 15 – 20 lat temu kobiety za kierownicą były widokiem niespotykanym w Iranie. Dziś są one powszechnością.

 

Mam nadzieję, że ten krótki post wyjaśnił choć trochę, czego można się spodziewać na irańskich ulicach. Daj znać w komentarzu czy się przydał, a jakich informacji zabrakło. Pozdrawiam!